بلفاریت التهاب پلک ها و در واقع التهاب چشم است. علت شایع درد، قرمزی پلک ها و مژه های زبر و خشن است. التهاب پلک بسیار رایج است، در بررسی جدید چشم پزشکان و متخصصان اپتومتری آمریکا، این چشم پزشک ها گزارش دادند که به ترتیب ۳۷ درصد و ۴۷ درصد از بیمارانشان در مقطعی علائم بلفاریت داشته‌اند.
در این نظرسنجی و بررسی همچنین دریافتند در جوانترها بیشتر علائم بلفاریت گزارش می‌شود تا مسن‌ترها، که با دانش متعارف ما درباره‌ی التهاب چشم در تضاد است. خوشبختانه، چشم پزشک‌تان می‌تواند درمان موثری برای بلفاریت تجویز کند که التهاب پلک را پیش از رخ دادن آسیب جدی برای چشم‌ها یا پلک‌های‌تان به حداقل می‌رساند.
علت های بلفاریت یا التهاب چشم
چند علت احتمالی برای بلفاریت وجود دارد من جمله:
۱- عفونت باکتریایی پلک
۲- اختلال غدد میبومی (MGD)
۳- خشکی چشم
۴- عفونت قارچی پلک‌ها
۵- انگل‌ها (کرم‌ریزه‌های پلک)
بلفاریت و خشکی چشم معمولا همزمان اتفاق می‌افتند که باعث سردرگمی می‌شود که آیا خشکی چشم باعث بلفاریت است یا بلفاریت سبب خشکی چشم می‌شود.
این امر آنقدر شایع است که بعضی از محققان و چشم‌پزشکان اکنون بر این باورند دو ناراحتی مذکور ممکن است جزیی از یک مشکل چشمی مزمن واحد به نام سندرم بلفاریت چشم خشک (DEBS) باشند.
بر اساس نظر حامیان این نظریه، خشکی چشم فقط بروز دیرهنگام بلفاریت است و درمان التهاب چشم نیز مانع، باعث کاهش، یا برطرف کننده‌ی علائم خشکی چشم خواهد شد.
التهاب چشم معمولا با رشد بیش از حد باکتری‌هایی در ارتباط است که در امتداد لبه‌های پلک‌ها و در پایه‌ی مژه‌ها زندگی می‌کنند. با گذر زمان، این باکتری‌ها تکثیر می‌شوند و سازه و ترکیبی به نام بیوفیلم (زیست‌لایه) تشکیل می‌دهند.
این زیست‌لایه به محیطی سمی تبدیل می‌شود – مانند پلاکی که بر روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. کرم‌ریزه‌های انگلی مژه که دمودکس (Demodex) نامیده می‌شوند از این زیست‌لایه تغذیه می‌کنند، که این امر به نوبه‌ی خود به رشد بیش از حد این کرم‌ریزه‌ها منجر می‌شود که باعث بدتر شدن التهاب چشم می‌شود.
باکتری‌های موجود در زیست‌لایه‌ی پلک نیز مواد به نام اکسوتوسین تولید می‌کنند که باعث التهاب غدد ترشح چربی در پلک‌ها به نام غدد میبومی می‌شود. این باعث می‌شود ناراحتی به وجود بیاید به نام اختلال غدد میبومی، که باعث ناراحتی خشکی چشم (و بدتر شدن آن) می‌شود.
همچنین بلفاریت ارتباط زیادی با ناراحتی‌های پوستی دارد، مانند روزاسه، اگزما، شوره و پسوریازیس. و اغلب، بلفاریت و چشم صورتی نیز همزمان اتفاق می‌افتد.
علائم بلفاریت
رایج‌ترین علائم بلفاریت عبارتند از:
۱- سوزش یا سوزن سوزن شدن چشم
۲- چشم‌های ملتهب و دچار آب ریزش
۳- خارش پلک‌ها
۴- شن‌داری یا احساس جسم خارجی در چشم
بسته به شدت بلفاریت، ممکن است یکی یا تمام این علايم را داشته باشید، و علائم بلفاریت ممکن است مقطعی یا همیشگی باشند. در بعضی موارد، بلفاریت باعث از دست رفتن مژه‌ها نیز می‌شود.
بلفاریت همچنین علت شایعی برای ناراحتی حاصل از لنزهای تماسی است، که باعث می‌شود بسیاری از آدم‌ها گذاشتن لنز در چشم را ترک کنند.
درمان بلفاریت
درمان بلفاریت بهتر است از معاینه‌ی چشم پزشک شروع شود تا علت التهاب پلک‌ها مشخص شود. پزشک‌تان چشم‌ها و پلک‌ها را معاینه می‌کند تا ارزیابی کند آیا به بلفاریت مبتلا شده‌اید و درمانی را که برای شما از همه مناسب‌تر است تجویز کند.
عموما درمان بلفاریت شامل موارد زیر می‌شود:
۱- اسکراب پلک
اسکراب آرام وملایم پلک‌های‌تان زیست‌لایه و باکتری‌های اضافی تشکیل شده را از لبه‌ی پلک‌های‌تان پاک می‌کند. پزشک‌تان معمولا اعمال روزانه‌ی کمپرس گرم و اسکراب پلک را برای پاکسازی پلک‌ها و کاهش مقدار باکتری‌ها و کرم‌ریزه‌های پلک‌تان تجویز خواهد کرد.
۲- روش‌های درمانی در مطب
هر چند استفاده از اسکراب‌های پلک در منزل نیز کارساز و مفید است، روش‌های بهداشت پلک در مطب نیز اغلب برای اکثر درمان‌های موثر بلفاریت توصیه می‌شود. روش‌ها و رویه‌های ممکن عبارتند از: ۱. آشغال‌زدایی الکترومکانیکی لبه‌ی پلک‌ها برای از بین بردن موثر باکتری‌ها ۲. درمان پالس حرارتی ۳. درمان نور پالسی شدید برای باز کردن غدد مسدود پلک و از سرگیری جریان نرمال چربی‌ها به داخل غشاء اشک.
۳- قطره‌ها و/یا پمادهای چشم
پزشک‌تان همچنین ممکن است داروهای موضعی برای از بین بردن باکتری‌های عامل التهاب چشم یا سایر میکروب‌های روی پلک چشم تجویز کند – به ویژه اگر خطر عفونت چشم وجود داشته باشد یا مشخص شود چشم‌تان صورتی شده یا نوع دیگری از عفونت چشم همراه با بلفاریت دارید.
توصیه هایی برای بهداشت پلک ها
برای درمان و کنترل التهاب چشم بهداشت پلک‌ها بسیار مفید است، اما فقط در صورتی که به درستی انجام شود.
برای آغاز، از کمپرس گرم و خشک استفاده کنید تا هر گونه باقیمانده‌ی مسدود شده در غدد میبومی ترشح کننده‌ی چربی در پلک‌های‌تان را ذوب کند. دستورالعمل آن به قرار زیر است:
۱- دست‌های‌تان را بشویید، و سپس تکه پارچه‌ای را با آب گرم (تقریبا داغ) خیس و مرطوب کنید.
۲- تکه پارچه را روی پلک‌های بسته‌تان به مدت چند دقیقه قرار دهید.
۳- سپس به آرامی لبه‌ی پلک‌های‌تان را با این پارچه بمالید و بعد چشم‌های‌تان را باز کنید (زیاد روی چشم‌تان فشار وارد نکنید.)
به توصیه‌های پزشک‌تان در رباطه با میزان استفاده از کمپرس گرم و مدت قرار دادن آن روی چشم گوش کنید. وقتی برای بار اول درمان را شورع می‌کنید ممکن است از شما خواسته شود این کار را چند بار در روز، و برای مدت هر بار ۵ دقیقه تکرار کنید. بعدا، فقط ممکن است لازم باشد کمپرس را یک بار در روز انجام دهید.
پاک کردن پلک‌ها
پاک کردن پلک‌ها قدم موثر و ضروری بعدی است. پزشک‌تان توصیه خواهد کرد از یک عامل پاکسازی کننده استفاده کنید. گزینه‌های پیش روی شما شامل آب گرم، شامپو بچه‌ی رقیق شده یا یک تمیز کننده‌ی پلک بدون نسخه یا تجویزی می‌شود.
برای پاکسازی پلک‌های‌تان:
۱- دست‌های‌تان را بشویید، سپس یک تکه پارچه‌ی تمیز، گلوله‌ی پنبه یا گاز را با محلول تمیز کننده مرطوب کنید.
۲- به آرامی مژه‌ها و لبه‌ی پلک‌ها را پاکسازی کنید.
۳- با آب گرم آن را شستشو دهید.
۴- این فرایند را برای چشم دیگر هم تکرار کنید البته از پارچه، پنبه یا پد دیگری استفاده کنید.
چشم پزشک‌تان ممکن است بگوید چند بار در روز برای شروع پلک‌های‌تان را تمیز کنید، و سپس از آن به بعد روزی یک بار این کار را انجام دهید.
کم کردن میزان آرایش چشم‌ها هنگامی که به التهاب چشم مبتلا شده‌اید ایده‌ی خوبی است چون ریمل مژه و سایر آرایش ها می‌توانند به بهداشت چشم آسیب وارد کنند.
اگر پزشک‌تان شامپوی ضد شوره برای پوست سر و ابروهای‌تان تجویز کرد، حتما برای جلوگیری از التهاب مواظب باشید شامپو با چشم‌های‌تان تماس نداشته باشد.
چگونه از بازگشت بلفاریت جلوگیری کنیم
بلفاریت عموما ناراحتی مزمنی است، یعنی می‌تواند مرتبا عود کند و مشکلی مداوم و مکرر باشد.
بهترین راه برای پیشگیری از بازگشت بلفاریت پاکسازی روزانه‌ی پلک‌ها است تا از تجمع باکتری‌ها، زیست‌لایه‌ها و کرم‌ریزه‌های دمودکس بر روی لبه‌ی پلک‌ها جلوگیری شود. تعدادی محصول اسکراب پلک غیر تجویزی وجود دارد، یا اینکه می‌توانید از همان تکنیک‌های بهداشت پلکی که در بالا تجویز شد استفاده کنید.
همچنین تعدادی محصول پاکسازی چشم تجویزی وجود دارد که ممکن است موثرتر از شامپوی بچه یا محصولات بدون نسخه باشد.
همچنین ممکن است پزشک‌تان مکمل‌های مغذی مانند اسیدهای چرب امگا ۳ تجویز کند تا به سالم نگه داشتن غدد میبومی و حفظ رطوبت و راحتی چشم‌ها کمک کند.
اگر لنز یا عینک استفاده می‌کنید
اگر در حالی که لنزهای تماسی استفاده می‌کنید دچار التهاب چشم شدید، باید استفاده از لنزها را تا زمانی که التهاب چشم با موفقیت درمان می‌شود متوقف کنید. استفاده‌ی لنزهای طبیعی هنگامی که التهاب پلک دارید می‌تواند باعث شود باکتری‌ها یا سایر ذرات آلوده به لنزهای‌تان بچسبد و باعث چشم صورتی یا احتمالا بیماری‌های چشمی جدی‌تر بشود.
اگر عینک زاپاس ندارید و لازم شد عینک بخرید، حتما شیشه‌های آن فتوکرومیک باشد که به طور خودکار در آفتاب تیره و در فضای سرپوشیده و بسته روشن می‌شود. اگر شما هم مانند بعضی از آدم‌های مبتلا به خشکی چشم هستید که حساسیت به نور را تجربه می‌کنند، ممکن است چشم‌های‌تان در فضای باز با شیشه‌های عینک فتوکرومیک احساس راحتی بیشتری داشته باشد، مانند شیشه‌های برند Transitions. مزیت دیگر: به عینک آفتابی اضافی برای فضای خارج از منزل نیاز نخواهید داشت.
بعد از آنکه بلفاریت‌تان با موفقیت درمان شد، می‌توانید در صورت ترجیح خودتان استفاده از لنزهای تماسی را مجددا شروع کنید. اگر در حال حاضر لنزهای تماسی قابل استفاده‌ی مجدد استفاده می‌کنید، بهتر است آن‌ها را عوض و از لنزهای تماسی یک بار مصرف (روزانه) یا لنزهای تماسی سخت نافذ گاز استفاده کنید که خطر پایین‌تری در زمینه‌ی مشکلات مربوط به بلفاریت دارند.
